Κάλαντα Πρωτοχρονιάς (στίχοι)

   Τα Κάλαντα αποτελούν δημοτικά ευχητικά και εγκωμιαστικά τραγούδια που ψάλλονται εθιμικά κατ΄ έτος κυρίως την παραμονή μεγάλων θρησκευτικών εορτών όπως των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς (Αγ. Βασιλείου), των Θεοφανίων, ακόμη και των Βαΐων (ή Λαζάρου), με εξαίρεση εκείνων της Μεγάλης Παρασκευής που είναι κατανυκτικά. Κύρια παραδοσιακά μουσικά όργανα που συνοδεύουν τα κάλαντα είναι το τρίγωνο, το λαούτο, το νταούλι η τσαμπούνα, η φλογέρα κ.ά.

Τα Κάλαντα της πρωτοχρονιάς (όλοι οι στίχοι):

   Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά
   ψηλή μου δεντρολιβανιά
   κι αρχή καλός μας χρόνος
   εκκλησιά με τ' άγιο θρόνος.

   Αρχή που βγήκε ο Χριστός
   άγιος και Πνευματικός,
   στη γη να περπατήσει
   και να μας καλοκαρδίσει.

   Άγιος Βασίλης έρχεται,
   και δεν μας καταδέχεται,
   από την Καισαρεία,
   συ' σαι αρχόντισσα κυρία.

   Βαστά εικόνα και χαρτί
   ζαχαροκάρνο, ζυμωτή
   χαρτί και καλαμάρι
   δες και με-δες και με το παλικάρι.

   Το καλαμάρι έγραφε,
   τη μοίρα του την έλεγε
   και το χαρτί-και το χαρτί ομιλεί
   Άγιε μου-άγιε μου καλέ Βασίλη.

   Και νέον έτος αριθμεί
   την του Χριστού περιτομή
   και η μνήμη του Αγίου
   Ιεράρχου Βασιλείου.

   Του χρόνου μας αρχή καλή
   και ο Χριστός μας προσκαλεί
   την κακία ν' αρνηθούμε
   μ' αρετές να στολιστούμε.

   Να ζούμε βίον τέλειον
   κατά το ευαγγέλιον
   με αγάπη με ειρήνη
   και με τη δικαιοσύνη.

   Χρόνια πολλά και ευτυχή
   με καθαρά κι αγνή ψυχή
   με χαρά και με υγεία
   και με θεία ευλογία.

Η πιο διαδεδομένη εκδοχή

   Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά
   ψηλή μου δεντρολιβανιά
   κι αρχή καλός μας χρόνος
   εκκλησιά με τ' άγιο θρόνος.

   Αρχή που βγήκε ο Χριστός
   άγιος και Πνευματικός,
   στη γη να περπατήσει
   και να μας καλοκαρδίσει.

   Άγιος Βασίλης έρχεται,
   άρχοντες το κατέχετε (ή "και δε μας καταδέχεται"),
   από την Καισαρεία,
   συ' σαι αρχόντισσα κυρία.

   Βαστά εικόνα και χαρτί,
   Ζαχαροκάντιο ζυμωτή
   χαρτί, χαρτί και καλαμάρι
   δες και, δες και με το παλικάρι.

   Το καλαμάρι έγραφε,
   την μοίρα του την έλεγε
   και το, και το χαρτί ομιλεί
   Άγιε μου καλέ Βασίλη.

Μια πιο παλιά και λόγια εκδοχή

   Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά,

   ψηλή μου δεντρολιβανιά
   κι αρχή, κι αρχή καλός μας χρόνος,
   εκκλησιά, εκκλησιά με τ΄ άγιο θρόνος.

   Αρχή που βγήκε ο Χριστός,
   Άγιος και πνευματικός,
   στη γη, στη γη να περπατήσει
   και να μας, και να μας καλοκαρδίσει.

   Άγιος Βασίλης έρχεται,
   άρχοντες το κατέχετε,
   από,  από την Καισαρεία,
   ζησ΄ αρχό, ζήσ' αρχόντισσα κυρία.

   Βαστάει εικόνα και χαρτί,
   με το Χριστό το Λυτρωτή,
   χαρτί, χαρτί και καλαμάρι,
   δες και με, δες κι εμέ το παλικάρι.

   Σ΄ αυτό το σπίτι που ΄ρθαμε,
   πέτρα, πέτρα να μη ραγίσει
   κι ο νοικοκύρης του σπιτιού,
   χίλια, χίλια χρόνια να ζήσει.

Και του χρόνου!

Βικιθήκη